Helen yayı iyonya denizinden başlayarak Girit ve Rodos adalarının altından geçer, Fetihye körfezine kadar uzanır. Tarihsel süreçte Afrika ve Anadolu levhasının hareketleri ile oluşan bu fay hattı dalma-batma zonu ve levha birleşim noktası olarak geçer. Bu fay hattı Avrasya levhasının altına dalıp eridiği için 12 adadan oluşan volkanik bölge yaratmıştır.
Helen yayı adı verilen bölge Kuzey Anadolu Fayı, Ölüdeniz Fayı, Yunan kesme zonu ve Batı Anadolu’nun GB yönlü açılma etkisinin üzerindedir. Afrika levhasının çekme gücü ve Anadolu levhasının batı yönlü hareketi sonucu gerçekleşen tektonik hareketler neticesinde yerkabuğu incelmiş ve çökmüş, bu bölgeye ise Akdeniz’in suları dolarak Ege Denizini oluşturmuştur.
Anadolu levhası yılda 23mm batı, Helen yayı ise yılda 35mm hızla Afrika levhasının üzerine binmektedir. Helen yayı tsunami yaratabilecek bir fay hattıdır. Helen yayı üzerindeki gerilmeler Batı Anadoluyu sismik aktivite olarak aktif bir bölge yapmaktadır.
Helen Yayı Türkiye’ye Zarar Verir Mi?
Tarihsel süreçte Helen yayının oluşturduğu tsunamilerin sahil kenarlarına zarar verdiği gözlemlenmiştir. Ayrıca tarihsel süreçte İskenderiye gibi yerlerde yıkıma yol açmıştır. Yani Helen yayı ülkemizi hem deprem hem de tsunami olarak etkiliyor. Ülkemizde etkileyebileceği illerin bir kısmını yazacak olursak bu illerimiz;
-İzmir
-Aydın
-Muğla
-Antalya olarak sayılabilir.
Helen Yayı Ne Kadar Aralıklarla Deprem Üretiyor?
Helen yayı 100-140 yıl aralığında 7+ deprem üretmektedir. Ortalama 1.000 yılda bir 8 şiddetine varan depremler üretmektedir.
Helen Yayının Ürettiği En Şiddetli Deprem Nedir?
1856 Girit depremidir deprem’in büyüklüğü 7.7-8.3Mw, Şiddeti ise 11-12’dir. 11.300+ bina yıkılmış, 600+ ölü 600+ ise yaralı olduğu tahmin ediliyor. Yunanistan, Malta, Sicilya, Anadolu, Kıbrıs, Mısır, Filistin bu depremden etkilenen bölgelerdir.
Helen Yayı Üzerindeki Yıkıcı Depremler:
-1926 Rodos depremi Ms:7.0
-1926 Finike depremi Ms:6.8
-1941 Kıbrıs depremi Ms:5.9
-1949 Karpathos depremi Ms: 7.2
-1953 Papos depremi (Kıbrıs)Ms:6.1
-1957 Fethiye depremi Ms:7.2
-1959 Köyceğiz depremi Ms:5.7
-1969 Kastellorizo depremi Ms:6.3
-2003 Antalya depremi Ms:4.8
-2005 Kaş, Antalya depremi Ms:5.5
-2009 Girit depremi Ms:6.2
-2011 Girit depremi Ms:6.3
-2020 Girit depremi Mw:6.4
