İşlemci soğutucusu seçimi günümüzde eskiye nazaran daha çok önem arz eder hale geldi. Çünkü bilgisayarlarımızın temelini oluşturan işlemciler artık çok daha yüksek frekanslara ulaşabiliyor. Yüksek frekans beraberinde yüksek voltaj ve buna bağlı sıcaklığı getiriyor. Yani işlemciler ne kadar güçlüyse o kadar iyi bir soğutmaya ihtiyaç duyuyor. Bu yazıda sizlere bu seçimleri yaparken nelere dikkat etmeniz gerektiğini aşama aşama anlatacağız. Bu sayede size en uygun seçimi yaparken, nelere dikkat edeceğiniz konusunda daha rahat kararlar alacaksınız.
Aşamalarımız İse Şu Şekilde:
- Sistemin Ne Amaçla Kullanılacağı?
- TDP Kavramı
- İşlemci Soket Yapısı ve Üretim Mimarisi
- Kasa içi uyumluluk
- Estetik ve Sese Bağlı Kaygılar
- Hava soğutma vs. Sıvı soğutma
- Bütçeniz
Sistemi Ne Amaçla Kullanıyoruz
İşlemci sektörü günümüzde çok dallanıp budaklanmış hale geldi. Haliyle insanlar artık kendilerine uygun işlemciyi seçerken çok farklı seçeneklerle karşı karşıya kalıyor. AMD yakasında işlemci seçimi yapanlar bu konuda biraz daha şanslı. Çünkü AMD işlemcilerin geneli kaliteli stok soğutucularla geliyor. Ancak Intel yakası pek öyle değil. Üst seviyelerde dahili soğutucu yokken, alt seviyede de durum pek iç açıcı değil. Tabii bu durumda öncelikli olarak Intel, ve daha serin sistem kullanımı isteyen AMD kullanıcıları belli bir arayış içine giriyor. “Peki bu durumu belirleyen nedir?” sorusunun cevabı da karşımıza TDP olarak çıkıyor.
TDP Nedir? Soğutucu Seçimi İçin Önemi Nedir?
TDP, İngilizce olarak Thermal Design Power, yani Isıl Tasarım Gücü anlamına gelir. Diğer bir deyişle işlemcinin yaydığı ısı olarak da söylenebilir. İşlemcini yaydığı ısıyı da uzaklaştırmak işlemci soğutucusunun görevidir. Bu nedenle her işlemcinin TDP değeri üretici firmalar tarafından bildirilir. Bu kullanıcıların doğru soğutucu seçmesinde temel etkenlerden birisidir. Genel tavsiye olarak işlemci soğutucusu seçiminde TDP değeri %20-25 daha fazla seçilmelidir. Bu sayede performans kaybı olmayan bir kullanım elde edebiliriz. Bu sayede de Overclock vb. durumlar için ön hazırlık sağlamış oluruz. TDP değerlerini etkileyen bir diğer faktör ise soket yapısı ve üretim mimarisindeki zar boyutudur.
İşlemci Soket Yapısı ve Üretim Mimarisi İşlemci Soğutucusu Seçimi Nasıl Etkiler?
İşlemci soğutucuları seçimi yaparken işlemci form faktörü de baz alınmalıdır. Çünkü işlemciler farklı soket yapısına bağlı farklı soğutma seçeneklerine ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden işlemci seçimine bağlı olarak soğutucu seçerken de ekstra değerlendirme yapmamız gerekir. İşlemci soğutucusu üreticileri destek listelerinde bu bilgileri bulundurmak zorundadır. Ayrıca işlemcilerin üretim mimarisine ve çekirdek yapısına bağlı olarak TDP değerleri değişmektedir. Buna bağlı olarak değişen TDP’de soğutmalarda önemli rol oynamaktadır.
Kasa İçi Uyumluluk
İşlemci seçimine bağlı en iyi soğutmayı alayı demek bazen basit çözüm gibidir. Ancak kasa faktörü burada bizi kısıtlayabilir. Burada temel faktörler soğutucu yüksekliği, kasa hacmi ve sıvı soğutmada radyatör boyutudur.
Yükseklik, Kasa Hacmi, Radyatör Boyutu
Bazı işlemci soğutucuları yükseklik ve genişlik olarak fazla büyüktür. Bunun için de kasa içi uyumluluğu değerlendirmek gerekmektedir. Soğutucu seçerken ayrıca anakart üzerindeki mosfet soğutucuları, bellek kitleri ve ekran kartı gibi bileşenler de değerlendirilmelidir. Bazı soğutucuların fanlarının bellek kitlerine değebildiği görülmektedir. Bu tarz durumlar için de fanlarında kaydırma mekanizması bulunduran soğutucu modelleri tercih edilmelidir. Kasa hacmi hem hava soğutmalarda hem de sıvı soğutmalarda etkili bir faktördür. Kasa içi ısınmaya bağlı hava akımı için düzgün bir fan dizilimi ve kasa dizaynı önemlidir. Ayrıca radyatör kullanımında boyut unsurlarına bağlı olarak konum çok önemlidir. Günümüzde çoğu kasanın üst kısmı 240mm–280mm radyatör desteğine sahip. Ancak 360mm gibi büyük radyatörler sadece kasaların ön kısımlarıyla uyum sağlıyor. Bu da ön kısmı mesh kasalara yönelmemize neden oluyor.
Estetik ve Ses Kaygısı
Günümüzde RGB LED teknolojisinin de bu denli yayılmasıyla beraber, insanlar estetiğe ayrı bir önem verir oldu. Bu da bazı kaygılara neden oldu. Kasa içi düzen, ses ve görsellik gibi. Çünkü fanların soğutması bir yana, görsellik de ön plana geldi. Ayrıca görsel olduğu kadar da sessiz de çalışması ilk temenniler arasında. Bundaki temel sebep şehrin yorgunluğundan bunalan insanların bilgisayar başına geçerek rahatlama arzuları olsa gerek. Tabii bu seçimlerde yüksek kaliteli modeller tercih edilerek performanstan ödün verilmemesi gerektiği unutulmamalıdır.
Peki Hava Soğutma Mı? Sıvı Soğutma mı?
İşlemci soğutucusu seçiminde en önemli sorulardan birisi de budur. Çoğunluk sıvı soğutmadan yana olsa da yeni gelişmelerle beraber hava soğutmalar da büyük yol aldı. Özellikle büyük kule soğutucularla beraber iyi işler ortaya çıktı. Ama genel anlamda artı ve eksilerine baktığımızda ise durum şöyle:
Sıvı Soğutmanın Artıları
- Üst düzey sıvı soğutucular ve özel sıvı soğutmalar, en iyi hava soğutucularının yapabileceğinden daha iyi sonuçlar verir.
- Sıvı soğutucular, hava soğutuculardan daha düşük profillere sahiptir. Bu nedenle; bellek, kasa fanları ve anakartın CPU soketine yakın diğer bileşenlere temas etmez.
Sıvı Soğutma Eksileri
- Hava soğutuculardan daha düşük bir fiyat/performans oranına sahiptir.
- Sıvı soğutucular daha fazla bakım gerektirir ve sızıntı riski taşırlar.
Hava Soğutma Artıları
- Ortalama olarak sıvı soğutuculara ödediğiniz fiyatlara göre daha iyi fiyat/performans sunarlar.
- Hava soğutucular çok az bakım gerektirir veya hiç bakım gerektirmez. Genellikle daha uzun süre dayanırlar.
Hava Soğutma Eksileri
- Hava soğutucular, maksimum soğutmaya ihtiyaç duyanlar için uygun değildir.
- Bazı üst düzey hava soğutucular çok hantal olabilir. Ayrıca kasa içine sığdırma sorunlarına neden olabilir.
Ve Son Olarak Bütçe?
Tüm bu anlattıklarımız bir yerden sonra havada kalıyor. Çünkü her hesabı doğru yapsak dahi bütçemizin elverdiği ölçüdeki parçalara erişebiliyoruz. Bu nedenle tüm değerlendirmeleri yaptıktan sonra, bütçemize en uygun olan ürünü en iyi şekilde değerlendirmekten başka çözüm kalmıyor.
Size Uygun Soğutucu Hangisi?
İhtiyaçlarınız için doğru CPU soğutucusunu seçmeye giden birçok farklı faktör vardır. Umarım yukarıdaki bilgiler sisteminiz için doğru seçeneği bulmanıza yardımcı olur. Sizde hangi adımlarda sorun yaşadınız deneyimlerinizi yorumlarda belirtiniz.
YouTube kanalımızdaki sıvı soğutma videolarını izlemek için buraya tıklayabilirsiniz. 🙂
